σχετικά με νομιμότητα ανάκλησης διορισμού, καταλογισμού αποδοχών και οφειλόμενης αποζημίωσης σε περίπτωση παράνομης ανάκλησης (αποφάσεις 439/2019 ΔΕφΠειρ, 7754/2020 ΔπρΑθ και 599/2021 Ολ ΕΣ)
Τα τελευταία χρόνια, ένα από τα ζητήματα που όλο και περισσότερο έχει απασχολήσει τα διοικητικά δικαστήρια της χώρας μας, είναι εκείνο της ανάκλησης διορισμών δημοσίων υπαλλήλων, για τους οποίους έχει διαπιστωθεί ότι, προκειμένου να επιτύχουν την πρόσληψή τους στο Δημόσιο, έχουν κάνει χρήση πλαστού πτυχίου. Ζήτημα ίδιας βαρύτητας είναι και ο συνακόλουθος, μετά την ανάκληση του διορισμού, σε βάρος των πρώην δημοσίων υπαλλήλων, καταλογισμός των αποδοχών που τους έχουν καταβληθεί καθ’ όλο το διάστημα κατοχής της δημοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας.
Σύμφωνα με την προσφάτως διαμορφωθείσα νομολογία, παρατηρείται ότι στην υπόθεση των «πλαστών πτυχίων» γίνεται διάκριση μεταξύ των επί μέρους περιπτώσεων και ειδικότερα, μεταξύ αφενός μεν α) εκείνων που για την πρόσληψή τους χρησιμοποίησαν πλαστό τίτλο, τον οποίο, όμως, νόμιμα κατείχαν κι ως εκ τούτου κατείχαν το βασικό προσόν διορισμού, πλην όμως διαπιστώθηκε παραποιημένος μόνο ο βαθμός του τίτλου/πτυχίου, αφετέρου δε β) εκείνων που στερούνταν παντελώς του προσόντος διορισμού. Πιο συγκεκριμένα, λοιπόν, και μετά από χειρισμό υποθέσεων ανάκλησης διορισμού περιπτώσεων, που για την πρόσληψή τους χρησιμοποίησαν τίτλο, παραποιημένο ως προς τον βαθμό, ενώ κατείχαν πράγματι τον απαιτούμενο τίτλο διορισμού, έχουν προκύψει οι εξής σημαντικές παραδοχές :
Α. Σχετικά με την εξέταση της νομιμότητας της πράξης ανάκλησης διορισμού
Το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά με την υπ’ αριθμ. 439/2019 απόφαση έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης νοσηλεύτριας κατά της απόφασης του Διοικητή του Νοσοκομείου περί ανάκλησης του διορισμού της και ακύρωσε την απόφαση ανάκλησης διορισμού. Τούτο δε, διότι το δικαστήριο έκρινε ότι το Νοσοκομείο έπρεπε, πριν προβεί σε ανάκληση του διορισμού, να ερευνήσει αν η νοσηλεύτρια θα παρέμενε διοριστέα στην επίμαχη προκηρυχθείσα θέση, επί τη βάσει του νομίμως ληφθέντος τίτλου της και με τον γενικό βαθμό «καλώς» και όχι «άριστα», όπως είχε παραποιηθεί η βαθμολογία του απολυτήριου τίτλου.
Στην περίπτωση αυτή, κρίνεται, ότι εξαιτίας της, κατά τα ανωτέρω, παράνομης πράξης ανάκλησης διορισμού προκαλείται αιτιωδώς ζημία σε εκείνον που στερείται την έως τότε ευνοϊκή κατάσταση, δηλαδή την υπηρεσία στο Δημόσιο. Σε περίπτωση δε, που το Δημόσιο παραλείψει να αντικαταστήσει την παράνομη αυτή πράξη της ανάκλησης του διορισμού, συντρέχουν για εκείνον, που μη νόμιμα απώλεσε την δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα, οι προϋποθέσεις των άρθρων 105, 106 Εισ.Ν.Α.Κ. για να διεκδικήσει αποζημίωση, όπως κρίθηκε πρόσφατα με την υπ’ αριθμ. 7754/2020 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, κάνοντας δεκτή σχετική αγωγή εντολέως μας.
Β. Σχετικά με τον καταλογισμό των αποδοχών σε περίπτωση ανάκλησης διορισμού
Στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εισήχθη η συζήτηση αίτησης αναίρεσης κατά απόφασης του Ι Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία περιορίστηκε από 174.014,40 ευρώ σε 50.000,00 ευρώ το ποσό που καταλογίστηκε σε βάρος νοσηλεύτριας, που για την πρόσληψή της είχε προσκομίσει πλαστό πτυχίο, παραποιημένο ως προς τον βαθμό. Ειδικότερα:
Με Απόφαση του Διοικητή του Νοσοκομείου, όπου υπηρετούσε η νοσηλεύτρια, καταλογίστηκε σε βάρος της το σύνολο των αποδοχών που έλαβε καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που εργάστηκε στο νοσοκομείο (174.014,40 ευρώ), το οποίο περιορίστηκε στο ποσό των 50.000,00 ευρώ κατόπιν άσκησης έφεσης και εκ νέου εξέτασης της υπόθεσης από το Ι Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το Δικαστήριο κατέληξε στην απόφαση να περιορίσει το καταλογισθέν ποσό, εφαρμόζοντας την αρχή της αναλογικότητας, υπό την έννοια ότι στάθμισε το γεγονός ότι αν και η νοσηλεύτρια παραποίησε τον βαθμό πτυχίου της, κατείχε τον απαιτούμενο για τη θέση τίτλο σπουδών, εκτέλεσε τα καθήκοντα της θέσης της με συνέπεια και επάρκεια και ότι το νοσοκομείο επωφελήθηκε των υπηρεσιών της, χωρίς να ασκήσει τη νόμιμη ευχέρειά του να προβεί στον έλεγχο της γνησιότητας του τίτλου διορισμού της.
Κατά της ως άνω απόφασης του Ι Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου με αριθμό 39/2019, η νοσηλεύτρια άσκησε αίτηση αναίρεσης, η οποία εξετάστηκε από την Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου και έγινε δεκτή με την υπ’ αριθμ. 599/2021 απόφαση, ακυρώνοντας την καταλογιστική πράξη του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου. Πιο συγκεκριμένα, η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφού ήλεγξε αν ο συγκεκριμένος καταλογισμός, ως απόρροια της ανακλητικής πράξης, ήταν συμβατός με τις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας, της δίκαιης ισορροπίας και του κοινωνικού κράτους δικαίου, αλλά και αφού στάθμισε τα ειδικότερα δεδομένα της υπόθεσης, όπως τη φύση του μέτρου, την προσφορότητα και την αναγκαιότητα της επιβολής του για τη θεραπεία του θεμιτού σκοπού που επιδιώκεται, την υποκειμενική συμπεριφορά του υπαλλήλου, την τυχόν ευθύνη των οργάνων της διοίκησης στην αποκάλυψη της πλαστότητας των δικαιολογητικών και το χρονικό σημείο επιβολής του καταλογισμού σε σχέση με τον διανυθέντα συνολικό υπηρεσιακό βίο ακύρωσε την καταλογιστική πράξη. Έκρινε δε, ότι η ποινική καταδίκη και η απώλεια της θέσης εργασίας της πρώην δημοσίου υπαλλήλου επαρκούν για την αποκατάσταση της τρωθείσας νομιμότητας, και ότι ο καταλογισμός του ως άνω ποσού των 50.000 ευρώ υπερβαίνει το όριο θυσίας που μπορεί να επιβληθεί προς θεραπείας της αρχής της αξιοκρατίας.
Από τα ανωτέρω, λοιπόν, προκύπτει ότι :
1) Η ανάκληση του διορισμού όσων έκαναν χρήση πλαστού πτυχίου για την πρόσληψή τους στο Δημόσιο, δεν αρκεί για τη νομιμότητα του καταλογισμού. Τούτο δε, καθώς ο καταλογισμός οφείλει αφενός να μην προσβάλλει δικαιώματα του καταλογισθέντος ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και να μην προκαλεί την ουσιαστική εξόντωσή του, αφετέρου δε να μην οδηγεί σε πλουτισμό της Υπηρεσίας που επωφελήθηκε των υπηρεσιών του πρώην δημοσίου υπαλλήλου και μάλιστα σε βάρος της περιουσίας του τελευταίου.
2) Είναι ουσιώδης, ως προς τις έννομες συνέπειες, η διάκριση μεταξύ εκείνων των πρώην δημοσίων υπαλλήλων που πράγματι κατείχαν είτε τον τίτλο που απαιτούνταν για την πρόσληψή τους, έστω παραποιημένο ως προς τον βαθμό, είτε εν γένει τα προσόντα, σε περίπτωση που η προκηρυχθείσα θέση δεν απαιτούσε την κατοχή συγκεκριμένου τίτλου, αλλά αφορούσε θέση, για παράδειγμα, ανειδίκευτου εργάτη και μεταξύ εκείνων που στερούνταν απολύτως του τίτλου ή του προσόντος που απαιτούσε η προκηρυχθείσα θέση.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε ν’ απευθυνθείτε στο γραφείο μας.
