ΣτΕ 2319/2021.Εφαρμογή της αρχής της αναδρομικής εφαρμογής της επιεικέστερης διοικητικής κύρωσης επί παραβάσεως έκδοσης εικονικών φορολογικών στοιχείων για ανύπαρκτη συναλλαγή.
Με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 7 παρ. 3β και 5 του Ν 4337/2015 προβλέφθηκε περιορισμός των προστίμων για πράξεις που τελέστηκαν μέχρι την κατάθεση του ν. 4337/2015, σε ποσό ίσο με το 40% της εικονικής αξίας. H μεταβατική αυτή διάταξη ήταν μεν ευμενέστερη των προϋφιστάμενων αλλά βαρύτερη συγκρινόμενη με τα ισχύοντα από της καταθέσεως του ν. 4337/2015 και εφεξής, οπότε επήλθε πλήρης κατάργηση του προστίμου. Οι αδικαιολόγητες διακρίσεις, που δημιούργησε η διάταξη αυτή για όμοιες υποθέσεις, δεδομένου, ότι αντιμετώπιζε ευνοϊκότερα υποθέσεις έκδοσης εικονικών στοιχείων για μόνο το λόγο ότι διαπράχθηκαν μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4337/2015 και μέχρι την έναρξη ισχύος του δεν είχαν εκδοθεί οι πράξεις επιβολής προστίμων, οδήγησε σε προσφυγές στα διοικητικά δικαστήρια, με σκοπό την ακύρωση των προστίμων που επιβλήθηκαν βάσει αυτής.
Ειδικότερα, πολλές υποθέσεις ήχθησαν ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων της χώρας με το σκεπτικό, ότι οι νεότερες διατάξεις, με τις οποίες καταργήθηκαν πλήρως τα πρόστιμα για την έκδοση και λήψη εικονικών φορολογικών στοιχείων θα πρέπει να εφαρμοσθούν αναδρομικά καταλαμβάνουσες και τις διαπραχθείσες υπό το προϊσχύον καθεστώς παραβάσεις, η δε ορίζουσα το αντίθετο διάταξη της παρ. 2 του ίδιου άρθρου είναι ανίσχυρη και μη εφαρμοστέα ως αντικείμενη στην απορρέουσα από το άρθρο 25 του συντάγματος αρχής της αναλογικότητας […] καθώς και με το επιχείρημα ότι απόρροια της θεμελίωσης της αρχής αυτής στο Σύνταγμα είναι ότι μόνη η ύπαρξη αντίθετης νομοθετικής διάταξης δεν αρκεί για την κάμψη της.
Με σκοπό την οριστική επίλυση του ζητήματος, τέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας σχετικό προδικαστικό ερώτημα από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Επί του προδικαστικού ερωτήματος εκδόθηκε η με αριθμό 2319/2021 απόφαση του Β’ Τμήματος του ΣτΕ, σύμφωνα με το διατακτικό της οποίας «Με βάση την ενωσιακή αρχή της αναδρομικής εφαρμογής της ελαφρύτερης διοικητικής κύρωσης (και την αντίστοιχη της ΕΣΔΑ) η ρύθμιση του συνδυασμού των διατάξεων του άρθρου 54 παρ. 1 περ. η΄ και παρ. 2 περ. ε΄ του ν. 4174/2013 και του άρθρου 3 παρ. 4 του ν. 4337/2015, το οποίο κατήργησε το άρθρο 55 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4174/2013 (καθώς και του άρθρου 7 παρ. 6 του ν. 4337/2015, το οποίο κατήργησε το άρθρο 5 του ν. 2523/1997), εφαρμόζεται ratione temporis και για παραβάσεις λήψης εικονικών φορολογικών στοιχείων για ανύπαρκτη συναλλαγή, όπως οι επίδικες, αναγόμενες στο διάστημα ισχύος του άρθρου 5 παρ. 10 περ. β΄ του ν. 2523/1997».
Η εν λόγω απόφαση συνεπής στην, κατοχυρωμένη πλέον, γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, που επιβάλλει την αναδρομική εφαρμογή της ελαφρότερης κύρωσης, θα οδηγήσει σε ακύρωση διοικητικών προστίμων, που επιβλήθηκαν βάσει των προαναφερθεισών διατάξεων, διαγράφοντας αντίστοιχες οφειλές φορολογουμένων, οι οποίες, ωστόσο, λόγω του μεγέθους τους, θα έμεναν ενδεχομένως κατά το μεγαλύτερο μέρος τους ανείσπρακτες.
Ευδοκία Παπανδρέου, Δικηγόρος, ΔΜΣ Εργατικού Δικαίου
