Από το 2009 και μετά αναπτύχθηκε και διευρύνθηκε η αστυνομική πρακτική των προληπτικών προσαγωγών πριν από διαδηλώσεις. Εκατοντάδες άτομα ακινητοποιούνταν σε χώρους κοντά στα σημεία προσυγκέντρωσης των διαδηλωτών και παρ’ ότι έφεραν ταυτότητα και δεν δημιουργούσαν υπόνοιες ότι έχουν τελέσει αδίκημα ή έχουν προετοιμαστεί για να διαπράξουν, οδηγούνταν στο αστυνομικό τμήμα, όπου κρατούνταν για τόσο χρόνο ώστε να μην μπορέσουν να συμμετάσχουν στην διαδήλωση.
Εν συνεχεία αφήνονταν ελεύθερα με την διαπίστωση ότι «ουδέν προέκυψε από τον αρχειακό έλεγχο». Η πρακτική αυτή εκτός του ότι δεν προβλέπεται στον κατάλογο των επιτρεπτών προληπτικών ενεργειών της νομοθεσίας, δεν μπορεί να εφαρμοστεί και χωρίς να αποτελεί διακριτική μεταχείριση. Τελικώς προσάγονταν νέοι άνθρωποι με «αντισυμβατική» εμφάνιση, με ανομολόγητο στόχο να αποθαρρυνθούν. Η έλλειψη εξατομίκευσης με βάση κάποια παραβατική ή επικίνδυνη συμπεριφορά, που να δικαιολογεί κατά τον νόμο την κράτηση σε αστυνομικό κατάστημα, καθιστά την πρακτική των προληπτικών προσαγωγών όχι απλώς παράνομη αλλά προϊόν αυθαιρεσίας.
Μετά από 10 ολόκληρα χρόνια και μετά από μια καταδίκη για υπέρβαση των ορίων της δίκαιης δίκης (379/2020 ΔΠρΑθ), το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών, με την απόφαση 3484/2021 ΔΕφΑθ επιδίκασε αποζημίωση σε πολίτη λόγω μη νομιμότητας μίας προσαγωγής του πριν από διαδήλωση και μίας προσαγωγής του χωρίς κάποια αφορμή. Δυστυχώς σε πανομοιότυπη υπόθεση (1327/2020 ΔΕφΑθ), το ίδιο δικαστήριο απέρριψε αίτημα αποζημίωσης με σκεπτικό που δικαιολογεί τις προληπτικές προσαγωγές δυνάμει επεισοδίων που έγιναν μετά, χωρίς δηλαδή δυνατότητα χρονικής και λογικής σύνδεσης της αστυνομικής δράσης με την αποφυγή κάποιου αποτελέσματος για το οποίο θα ευθυνόταν ο προσαχθείς.
Η ύπαρξη αντιφατικών αποφάσεων αναδεικνύει επίσης τα προβλήματα από τον περιορισμό του δικαιώματος αναίρεσης σε υποθέσεις διοικητικού δικαίου. Σε υποθέσεις που αφορούν στοιχειώδη δικαιώματα, όπως την ελευθερία κίνησης κατ’ άρθρο 5 του Συντάγματος και την ελευθερία συναθροίσεων κατ’ άρθρο 11 του Συντάγματος, η διατήρηση σε ισχύ αντιφατικών αποφάσεων αποτελεί πρόβλημα της έννομης τάξης, αλλά και του πολίτη που είναι υποχρεωμένος να ανεχθεί μια νομολογία που εν συνεχεία ανατράπηκε και ευλόγως αναμενόταν να ανατραπεί.
Σημειώσεις:
– Τον δικαστικό έλεγχο των προληπτικών προσαγωγών κατά την περίοδο 2009-2011 (διαδηλώσεις δολοφονίας Γρηγορόπουλου και Μνημονίων) είχε αναδείξει η Ομάδα Νομικής Βοήθειας, μέλη της οποίας (δικηγόροι) είχαν επίσης προσαχθεί μαζικά (και απολύτως αυθαίρετα) σε περισσότερες από μία περιπτώσεις.
– Το πρόβλημα επανήλθε με τις συγκεντρώσεις ενάντια στην συμφωνία των Πρεσπών με τοποθετήσεις τότε θεσμικών παραγόντων για την πρόδηλη παρανομία (ιδ. από 14.3.2019 άρθρο του Λέανδρου Ρακιντζή στο capital.gr)
– Τις παραπάνω υποθέσεις (αποφ.3484/2021, 379/2020 και 1327/2020) χειρίστηκε ο συνεργάτης του γραφείου Κων/νος Φαρμακίδης-Μάρκου
