Σε συνέχεια του εισαγωγικού άρθρου, θα επεκταθούμε σε κάποια επιπρόσθετα θέματα που αφορούν τον ευρύτερο χώρο των κρυπτονομισμάτων: NFTs, DeFi, PoWvPoS, και stable coins.
NFT
Ένα τέτοιο θέμα που μπορεί να σχολιαστεί είναι τα NFTs, ακρωνύμιο του Non Fungible Tokens. Πρόκειται ουσιαστικά για τίτλους ιδιοκτησίας σε κάποιο έργο, συνήθως καλλιτεχνικής φύσεως, οι οποίοι καταγράφονται και διατηρούνται με την τεχνολογία του blockchain, δηλαδή αποκεντρωμένα. Να σημειωθεί ότι τα αντικείμενα μπορεί να είναι οιασδήποτε φύσεως, δηλαδή είτε απτά (φυσικά) είτε ψηφιακά. Λόγω της φύσης τους, τα ψηφιακά αντικείμενα μπορούν να αναπαραχθούν απεριόριστες φορές, όμως μόνο ο κάτοχος του NFT είναι ο πραγματικός ιδιοκτήτης του αντικειμένου. Αυτό συμβαίνει με τον ίδιο τρόπο που ένας πίνακας ζωγραφικής μπορεί να αντιγραφεί πολλές φορές, αλλά μόνο ένας είναι ο αυθεντικός. Προς το παρόν αγοράζονται με κρυπτονομίσματα σε πλατφόρμες ειδικά κατασκευασμένες για το σκοπό αυτό. Ο τρόπος φορολόγησής τους δεν είναι ακόμα ευκρινής, ακολουθεί το σχήμα της φορολόγησης των κρυπτονομισμάτων.
DeFi
Κάποια blockchain, με κυριότερο εκπρόσωπο το ethereum, άνοιξαν το δρόμο για την αποκεντρωμένη χρηματοοικονομική ή DeFi (Decentralized Finance) με τις τεχνολογικές καινοτομίες που ενσωματώνουν. Το πιο συναφές από τα εργαλεία αυτά, προς τον σκοπό αυτό, είναι τα λεγόμενα έξυπνα συμβόλαια. Με τη χρήση αυτών πραγματοποιούνται, σε κάποια προσυμφωνημένη χρονική στιγμή κάποιες ενέργειες σε κάποιο περιουσιακό στοιχείο. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, είναι ακριβώς η λογική των futures, ή συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. Το καινοτόμο όμως εδώ είναι ότι δεν υπάρχει κεντρικός συντονιστής στη διαδικασία, αλλά γίνεται αποκεντρωμένα, αυτόματα, με την εφαρμογή των κατάλληλων αλγορίθμων. Άλλες εφαρμογές περιλαμβάνουν τον έντοκο δανεισμό (χωρίς κατώτατα όρια ποσών και χρόνων αποπληρωμής), την αγορά παραγώγων, την ασφάλιση από κινδύνους (συχνά από τους κινδύνους για προγραμματιστικά προβλήματα των έξυπνων συμβολαίων), αλλά και αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια, στα οποία δεν χρειάζεται ακόμα ο έλεγχος που γίνεται στον πελάτη από τα παραδοσιακά ανταλλακτήρια.
PoW v PoS και επίθεση του 51%
Πολύς λόγος γίνεται διαρκώς για το πόσο αντι-οικολογικά είναι τα κρυπτονομίσματα. Το επιχείρημα γι’ αυτό είναι ότι δαπανώνται όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας για να υπάρχει μια σταθερή παραγωγή νομισμάτων και να εξασφαλίζεται η λειτουργία τους. Ένας συνηθισμένος αντίλογος σε αυτό είναι η σύγκριση με τη δαπάνη ενέργειας του κλασσικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι αυτό το μειονέκτημα αφορά μια υποκατηγορία κρυπτονομισμάτων (στην οποία βέβαια ανήκουν τα πιο γνωστά bitcoin και ethereum) των οποίων ο αλγόριθμος που χρησιμοποιείται για την επιβεβαίωση των συναλλαγών στηρίζεται στο λεγόμενο Proof of Work (PoW), που μεταφράζεται σε “τεκμήριο έργου”. Πιο αναλυτικά, η επιβεβαίωση γίνεται μέσω της επίλυσης κρυπτογραφικών παζλ των οποίων η δυσκολία αυξάνεται, όσο αυξάνεται η προσφερόμενη υπολογιστική ισχύς, με στόχο ένα σταθερό ρυθμό παραγωγής νομισμάτων. Στον αντίποδα αυτού, η πιο γνωστή κατηγορία πρωτοκόλλων, το Proof of Stake (PoS) (τεκμήριο μεριδίου) απαιτεί απλώς να έχεις μια ποσότητα νομισμάτων τα οποία χρησιμοποιούνται ως ενέχυρο για να δώσουν αξιοπιστία στον έλεγχο των συναλλαγών (εάν διαπιστωθεί από το υπόλοιπο δίκτυο προσπάθεια ψευδούς επιβεβαίωσης συναλλαγής, τα ενέχυρο κατάσχεται ως τιμωρία). Δεν απαιτούνται μεγάλες ποσότητες ενέργειας, αλλά αυτά τα δίκτυα δεν έχουν ακόμα δοκιμαστεί ευρέως. Να σημειώσουμε ότι το ethereum είναι σε διαδικασία μετάβασης από Proof of Work σε Proof of Stake.
Είναι σύνηθες να αναφέρουμε και την επίθεση του 51% όταν αντιπαραβάλουμε αυτές τις δύο κατηγορίες αλγορίθμων. Αυτή η επίθεση αναφέρεται ουσιαστικά στην θεωρητική κτήση του 51% της επαληθευτικής ικανότητα του δικτύου από μια οντότητα, κάτι που θα επέτρεπε στην οντότητα να αποφασίζει ποια είναι σωστή συναλλαγή και ποια όχι κατά βούληση, καταργώντας κάθε ασφάλεια του δικτύου. Στα PoW πρωτόκολλα, χρειάζεται κάποιος να έχει το 51% της επεξεργαστικής ισχύoς, ενώ στα PoS το 51% των χρημάτων, κάτι που σε γενικές γραμμές θεωρείται αρκετά πιο ακριβό. Αυτό συμβαίνει διότι, κατ’ αρχήν και πάντα συγκριτικά, είναι πιο φτηνό να νοικιάσεις επεξεργαστική ισχύ από το να αγοράσεις νομίσματα. Η άμεση επίδραση που μπορεί κάποιος να παρατηρήσει όταν συμβεί μια τέτοια επίθεση είναι το να ξοδεύονται τα ίδια νομίσματα δύο φορές. Έχουν παρατηρηθεί τέτοιες επιθέσεις, αλλά σε νομίσματα μικρότερης αξίας που συνεπάγεται μικρότερο ενδιαφέρον για αυτά και τελικά μικρότερες απαιτήσεις σε επεξεργαστική ισχύ.
Stable Coins
Ένας τρόπος να γεφυρωθούν οι διαφορές ανάμεσα στα παραστατικά (FIAT) νομίσματα και το αντικείμενο του παρόντος άρθρου είναι τα λεγόμενα stable coins. Πρόκειται για κρυπτονομίσματα που έχουν κλειδωμένη ισοτιμία με κάποιο γνωστό νόμισμα, όπως το δολάριο, το ευρώ, ή ακόμα και πολύτιμα μέταλλα όπως ο χρυσός. Το πιο γνωστά είναι το Tether και το USDC. Αυτά εκδίδονται από ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες ισχυρίζονται ότι κάθε ένα από τα νομίσματά τους είναι εξασφαλισμένο με 1 δολάριο που κατέχει η εταιρεία. Για να το αποδείξουν αυτό δέχονται συχνά εξωτερικούς ελέγχους. Παρόλα αυτά πρόσφατα επιβλήθηκε πρόστιμο στην Tether ύψους 41 εκ. δολαρίων από την Αμερικανική Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης και Εμπορευμάτων (CFTC) για αθέτηση αυτής της υπόσχεσης. Αυτή τη στιγμή διάφοροι θεσμοί ανά τον κόσμο προσπαθούν να βρουν ένα τρόπο να ελέγξουν τα stable coins, κάτι που δυνητικά επεκτείνεται σε όλα τα κρυπτονομίσματα αλλά είναι δυσκολότερο να συμβεί.
Επίλογος
Κάποτε, ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman, είχε πει ότι τα κρυπτονομίσματα είναι φαιδρά καθότι δεν έχουν πίσω τους κράτη με όπλα να τα υποστηρίξουν. Το ουσιώδες αυτής της δήλωσης είναι ότι το νόμισμα από μόνο του δεν έχει εγγενή αξία. Έχει την αξία που του δίνουμε εμείς (subjective value theory). Πέρασαν αρκετά χρόνια από αυτή τη δήλωση αυτή και η αξία των κρυπτονομισμάτων έχει ανέβει πολύ από τότε. Πρόκειται για μια αγορά που δεν κοιμάται ποτέ, δεν έχει όρια ανόδου και καθόδου και δεν ρυθμίζεται από εξωτερικούς παράγοντες. Είναι προσβάσιμη από όποιον έχει ένα smartphone και οι ευκαιρίες ανάπτυξής της είναι ακόμα πολλές. Απαιτεί όμως ιδιαίτερα μεγάλη ευθύνη από το άτομο για τη σωστή αξιοποίηση των δυνατοτήτων της. Όλο και περισσότεροι θεσμικοί επενδυτές αποκτούν θέσεις στο οικοσύστημα των κρυπτονομισμάτων, περιλαμβανομένης και της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintech). Ακόμα και τώρα είναι ένας θαυμαστός νέος κόσμος.
Μάνος Πουλής
** Ο σκοπός του άρθρου είναι μόνο πληροφοριακός και δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων.
